Lesprogramma Zippy’s Vrienden effectief voor lage SES doelgroep
Onderzoek van het Trimbos-instituut onder 1177 leerlingen (6-9 jaar) toont aan dat het schoolprogramma Zippy’s Vrienden een positief effect heeft op de sociaal-emotionele vaardigheden en gedragsproblemen van kinderen uit lage SES gezinnen.
Zippy’s Vrienden (ZV) is een lesprogramma waarin belevenissen van drie vrienden en hun huisdier Zippy, een wandelende tak centraal staan. Door middel van rollenspellen leren kinderen een palet van sociaal-emotionele vaardigheden aan. Zippy’s Vrienden wordt wereldwijd uitgevoerd in meer dan dertig landen (www.zippysvrienden.nl).
In totaal hebben 29 scholen (1177 leerlingen) verspreid over Nederland deelgenomen aan dit gerandomiseerde effectonderzoek. De scholen zijn geworven op basis van het aantal kinderen met een lage sociaal economische status (SES), vastgesteld aan de hand van het leerlinggewicht van de kinderen. Het leerlinggewicht is gekoppeld aan de hoogst genoten opleiding van de ouders. Daarnaast zijn scholen geselecteerd met een hoog percentage allochtone leerlingen. Scholen in de experimentele groep voerden ZV twee jaar uit, terwijl scholen in de controlegroep in diezelfde periode geen ZV uitvoerden. In beide groepen werden vragenlijsten afgenomen op drie meetmomenten bij leerlingen (middels individuele interviews), leerkrachten en ouders.
Toename sociaal-emotionele vaardigheden
Analyse van de kindrapportages laten zien dat kinderen die ZV volgden meer vooruit zijn gegaan in emotieherkenning bij zichzelf en het omgaan met problemen (adaptieve coping), dan kinderen die geen ZV volgden. Ouders van ZV-kinderen rapporteerden meer verbetering in de motivatie van hun kind en meer afname in probleemgedrag zoals hyperactiviteit, dan ouders van kinderen die geen ZV volgden. Leerkrachtrapportages laten daarentegen geen significant effect zien van ZV op sociaal-emotionele vaardigheden en gedragsproblemen. Effecten van ZV op leerprestaties zijn niet gevonden. Verschillen tussen rapportages van kind, ouder en leerkracht zijn niet nieuw. Voor het huidige onderzoek kan een mogelijke verklaring zijn dat ouders hun kinderen in meer contexten zien dan de leerkracht en daarom ook meer sociaal-emotionele vaardigheden of gedragsproblemen kunnen waarnemen. ‘
Effect bij oudere kinderen
Opvallende uitkomst is dat ZV meer effect had bij kinderen die startten met het programma in groep 4, dan bij kinderen die startten met ZV in groep 3. Laatstgenoemden waren zelfs op sommige sociaal-emotionele aspecten beter af zonder ZV. Omdat dit onderzoek zich richtte op scholen met veel lage SES kinderen, kan het zo zijn dat dit resultaat vooral voor deze groep geldt. Mogelijk dat deze kinderen wat achter zijn in hun sociaal-emotionele ontwikkeling en daarom in groep 3 nog niet toe zijn aan een programma als ZV. Het is daarom belangrijk dat in toekomstig onderzoek en bij de implementatie van ZV aandacht besteed wordt aan dit leeftijdsaspect.
Lees de factsheet in de bijlage.