Wat doen stoppen-met-rokenlijnen in Europa?

In veel Europese landen bestaat er een stoplijn. Het is een gratis telefoonnummer dat vaak op de tabaksverpakking staat. Mensen die willen stoppen met roken, kunnen dit nummer bellen. In de meeste landen spreekt een stopper dan direct iemand die kan begeleiden bij het stopproces. In België is dat een tabakoloog, in Ierland een stop smoking advisor. Ook in Nederland is er een gratis Stoplijn die op het pakje staat. In Nederland geeft de Stoplijn informatie en advies; voor de begeleiding bij het stoppen verwijzen ze door naar de praktijkondersteuner van de huisarts, een stopcoach of een stoppoli.

Leren van elkaar

Hoewel er op Europees niveau afspraken zijn gemaakt voor tabaksontmoediging, geeft elke lidstaat zijn eigen invulling aan dit beleid. Ook de landen die een stoplijn hebben, geven dit dus op nationaal niveau vorm. Maar net als de coronapandemie, gaat de epidemie van het gebruik van tabaks- en nicotineproducten natuurlijk over landsgrenzen heen. Een goede afstemming tussen landen en hun stoplijnen zorgt dat we beter op de hoogte blijven van elkaars best practices en gebruik kunnen maken van elkaars materialen. Dit helpt om beter het hoofd te kunnen bieden aan de tactieken de tabaks- en vapeindustrie.

Rapport stoplijnen

In veel landen binnen Europa bestaan er dus stoplijnen die ondersteuning bieden aan mensen die willen stoppen met roken. Ze zijn gemodelleerd naar het voorbeeld van de North American Quitlines, die voortkomen uit een gratis hotline voor kanker. Daar bleek dat er veel behoefte was aan informatie over stoppen met roken. De stoplijnen in Europa voorzien op een laagdrempelige manier in deze informatiebehoefte, maar er was tot dusver nog geen overzicht van de diverse stoplijnen en hun activiteiten. Met die gedachte heeft het Trimbos-instituut een rapport opgesteld waarbij alle Europese stoplijnen en hun diensten in kaart zijn gebracht. Het hoofddoel van dit stoplijn overzicht was het systematisch verzamelen, analyseren en verspreiden van informatie over de doelen, structuur, aangeboden diensten, financiering en positie binnen het gezondheidszorgsysteem van de nationale stoplijnen in Europa. Het huidige netwerk van Europese stoplijnen dat momenteel tien landen omvat, heeft hiervoor als klankbord gediend.

Stoppen met vapen? 

Maar de vergaderingen blijven niet bij het gesprek over stoppen met roken. ‘Hoe kan iemand stoppen met vapen?‘ is ook een vraag die binnenkomt bij veel stoplijnen. De e-sigaret of vape is ooit op de markt gezet als stoppen-met-rokenmiddel. Echter, in veel gevallen blijkt vapen een opstapje te zijn naar roken of juist vaak met roken te worden gecombineerd. En in de afgelopen tijd zijn er steeds meer geluiden dat vapen minstens net zo verslavend is als roken.  

Iedereen is het erover eens dat stoppen met roken door middel van gedragsmatige begeleiding de voorkeur heeft, eventueel in combinatie met nicotinevervangers of medicatie. Maar wat raad je iemand aan die wil stoppen met vapen? Gebruik je dan naast begeleiding ook nicotinevervangers of medicatie of juist niet? En zo ja, welke dosering hou je dan aan? Het is een vraag waar onderzoek naar gedaan moet worden, maar die zich al aandient in het hier en nu. De leden van het netwerk brainstormen over oplossingen. Wat in ieder geval buiten kijf staat is dat iemand voor stoppen met vapen ook gewoon terecht kan bij een stoppen-met-rokenbegeleider. 

Stevig netwerk verbetert de kwaliteit

Dit internationale netwerk blijft een bron van inspiratie en we kunnen leren van elkaars ervaringen. Ook het nieuwe rapport draagt daar sterk aan bij. Het nodigt uit om voorbij de grenzen te denken, wat de leden van het netwerk dan ook doen. We wisselen niet alleen kennis uit over goede stopmethodes, maar delen ook andere informatie over de stoppen-met-roken ontwikkelingen in de landen. Voorbeelden zijn: hoe zorgt de geboortezorg in Ierland voor meer rookvrije ouders, of welk effect heeft Stoptober in Nederland? Ons netwerk wordt steeds uitgebreider en zo kunnen we steeds sneller informatie delen over effectieve stoppen-met-rokenzorg binnen Europa.

Help jij patiënten bij het stoppen met vapen?

Vragen of kennis? Deel het op het Platform stoppen met roken voor professionals.

Meer weten over het Europese netwerk en deelnemende landen?

Lees het rapport.