Waarom het verhogen van de minimumleeftijd voor online gokken een goed idee is

Leestijd: 6 minuten

Uit de evaluatie van de Wet kansspelen op afstand blijkt dat het huidige Nederlandse kansspelbeleid mensen onvoldoende beschermt tegen de mogelijke negatieve gevolgen van online gokken, vooral jongeren. Om gokken op jonge leeftijd en gokschade (zoals schulden) terug te dringen, wordt daarom onder andere voorgesteld om de minimumleeftijd voor de meest risicovolle gokproducten te verhogen naar 21 jaar. Wat zijn de meest risicovolle gokproducten, ofwel hoog-risico gokproducten? Dit zijn in ieder geval gokproducten waarbij er een korte tijd zit tussen het inzetten van geld en de uitbetaling, er snel opnieuw geld ingezet kan worden en deelnemers kans maken op grote prijzen. ¹Wardle, H., Degenhardt, L., Ceschia, A., & Saxena, S. (2021). The Lancet public health commission on gambling. The Lancet Public Health, 6(1), e2-e3. https://doi.org/10.1016/S2468-2667(20)30289-9 Denk hierbij aan digitale fruitmachines of online sportweddenschappen.

De wetswijzigingsvoorstellen bevatten naast de verhoging van de minimumleeftijd ook andere bevolkingsbrede maatregelen, striktere regelgeving en striktere handhaving om gokschade te voorkomen en de publieke gezondheid te beschermen. Dit zijn exact het type maatregelen waar het Expertisecentrum Gokken in navolging van de Lancet Public Health Commission on Gambling en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) stevig voor pleit. Ook in andere domeinen, zoals het terugdringen van schade door alcohol en bij tabakspreventie worden dit soort maatregelen geadviseerd.²World Health Organization. (2024). Tackling NCDs: Best buys and other recommended interventions for the prevention and control of noncommunicable diseases, 2nd ed. https://www.who.int/publications/i/item/9789240091078

Verhoging van de minimumleeftijd kan ervoor zorgen dat jongeren pas op latere leeftijd gaan gokken

Bevolkingsbrede maatregelen die de beschikbaarheid van gokproducten verminderen kunnen zeer effectief zijn om gokschade terug te dringen.¹Wardle, H., Degenhardt, L., Ceschia, A., & Saxena, S. (2021). The Lancet public health commission on gambling. The Lancet Public Health, 6(1), e2-e3. https://doi.org/10.1016/S2468-2667(20)30289-9 Het verhogen van de minimumleeftijd is zo’n maatregel. Wetenschappelijke studies laten zien dat een hogere minimumleeftijd voor gokken kan helpen om gokken uit te stellen en zo schade door gokken te verminderen.⁶Shi, J., Colder Carras, M., Potenza, M. N., & Turner, N. E. (2021). A perspective on age restrictions and other harm reduction approaches targeting youth online gambling, considering convergences of gambling
and videogaming. Frontiers in Psychiatry, 11, 601712. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2020.601712 ⁷Williams, R. J., West, B. L., & Simpson, R. I. (2012). Prevention of problem gambling: A comprehensive
review of the evidence and identified best practices.

Zo lijkt in Finland de verhoging van 15 naar 18 jaar bij te dragen aan een afname in gokken én problematisch gokgedrag onder jongeren en jongvolwassenen. ⁸Latvala, T., Lintonen, T., Luopa, P., & Raisamo, S. (2022). Gambling among Finnish 14–16-year-old
adolescents before (2008–2009), during (2010–2011), and after (2013–2017) setting the legal age limit of 18 for gambling and the role of socio-economic status. Journal of Gambling Studies, 38(4), 1243-1256. https://doi.org/10.1007/s10899-021-10091-6 ⁹ Nordmyr, J., & Österman, K. (2016). Raising the legal gambling age in Finland: problem gambling prevalence rates in different age groups among past-year gamblers pre-and postimplementation. International Gambling Studies, 16(3), 347-356  Drie jaar nadat de minimumleeftijd verhoogd werd van 15 naar 18 jaar daalde het percentage 15- t/m 17-jarigen dat problematisch gokgedrag rapporteerde van 8% naar 0%. Bij 18- en 19-jarigen was er ook een sterke afname te zien: van 16,3% vlak voor de invoering van de verhoging naar 3,4% drie jaar later. ⁹ Nordmyr, J., & Österman, K. (2016). Raising the legal gambling age in Finland: problem gambling prevalence rates in different age groups among past-year gamblers pre-and postimplementation. International Gambling Studies, 16(3), 347-356

Ervaringen met leeftijdsgrenzen voor andere risicoproducten, zoals alcohol en tabak, laten ook zien dat een hogere minimumleeftijd effectief kan zijn. In de Verenigde Staten heeft de verhoging van de minimumleeftijd voor alcohol van 18 naar 21 jaar bijvoorbeeld geresulteerd in een afname van alcoholgebruik en alcohol-gerelateerde schade onder minderjarigen en jongvolwassenen.¹⁰ DeJong, W., & Blanchette, J. (2014). Case closed: research evidence on the positive public health impact
of the age 21 minimum legal drinking age in the United States. Journal of Studies on Alcohol and Drugs, Supplement, (s17), 108-115. https://doi.org/10.15288/jsads.2014.s17.108

Naast het verminderen van de beschikbaarheid, speelt de mate waarin gokken sociaal geaccepteerd wordt waarschijnlijk ook een belangrijke rol in de effectiviteit van een leeftijdsverhoging. Wetgeving heeft invloed op hoe bepaald gedrag in de maatschappij wordt geaccepteerd. Wanneer de wettelijke minimumleeftijd voor gokken wordt verhoogd, kan dit ertoe leiden dat gokken onder jongvolwassenen minder als sociaal acceptabel wordt gezien. Dit kan de drempel verhogen om te beginnen met gokken.

Waarom het verminderen van gokken op jonge leeftijd hard nodig is

Online gokken komt veel voor onder jongeren, terwijl juist deze doelgroep bijzonder kwetsbaar is voor de risico’s van gokken. Zo weten we uit onderzoek naar gokgedrag dat 18- tot 20-jarigen vaker hun verliezen proberen terug te winnen en eerder geneigd zijn meer geld in te zetten dan ze zich kunnen veroorloven.¹¹ https://www.responsiblegambling.org/for-the-public/safer-play/gambling-and-young-adults/ Daarnaast blijkt dat het percentage gokkers met hoog-riskant gokgedrag het hoogst is onder de groep van 18 t/m 24 jaar. ³Van Miltenburg, C., Klein Kranenburg, L., Hollander, D., Bouwmeester, J., Wetenschappelijk Onderzoeken Datacentrum, I&O Research, Ministerie van Justitie en Veiligheid, Kansspelautoriteit, Trimbos-instituut, & Universiteit Utrecht. (2024). Deelname aan kansspelen in Nederland: meting 2024. In Ipsos I&O & Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum, Rapport Ipsos I&O (pp. 2–112) [Report]. Ipsos I&O. https://open.overheid.nl/documenten/dpc-36594a8b99de0177da05a68f9f7cf1c848d1b64a/pdf

Juist op jonge leeftijd geld verliezen en schulden maken kan langdurig nadelige effecten hebben. Dit kan er bijvoorbeeld ervoor zorgen dat jongeren later moeite hebben met het financieren van een studie of het kopen van een huis. Het is dan ook niet onverwacht dat jong beginnen met gokken het risico op financiële en mentale problemen op latere leeftijd vergroot. Wie jong begint met gokken heeft bovendien een grotere kans op middelengebruik en ernstigere gokproblemen later.¹² Derevensky, J. L., & Gilbeau, L. (2015). Adolescent gambling: Twenty-five years of research. Canadian Journal of Addiction, 6(2), 4-12. ¹³ Hardoon, K. K., Gupta, R., & Derevensky, J. L. (2004). Psychosocial variables associated with adolescent gambling. Psychology of addictive behaviors, 18(2), 170. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0893-164X.18.2.170 ¹⁴ Livazović, G., Bojčić, K. Problem gambling in adolescents: what are the psychological, social and financial consequences?. BMC Psychiatry 19, 308 (2019). https://doi.org/10.1186/s12888-019-2293-2 ¹⁵ Rahman, A. S., Pilver, C. E., Desai, R. A., Steinberg, M. A., Rugle, L., Krishnan-Sarin, S., & Potenza, M. N. (2012). The relationship between age of gambling onset and adolescent problematic gambling severity. Journal of psychiatric research, 46(5), 675-683. https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2012.02.007 Daarnaast is het ervaren van schade door gokken aan relaties, financiën en/of gezondheid onder jongeren gelinkt aan zelfmoordpogingen.¹⁶ Wardle, H., & McManus, S. (2021). Suicidality and gambling among young adults in Great Britain: results from a cross-sectional online survey. The Lancet Public Health, 6(1), e39-e49. https://doi.org/10.1016/S2468-2667(20)30232-2 Het uitstellen van deelname aan gokken zou kunnen bijdragen aan het verminderen van gokschade.

Zo wordt de leeftijdsverhoging een succes: eenduidig beleid en handhaving

Om de norm zo helder mogelijk te maken, zou het hanteren van eenzelfde leeftijdsgrens voor álle gokproducten beter zijn dan alleen een verhoogde leeftijdsgrens voor de meest risicovolle online gokproducten. Verschillende leeftijdsgrenzen voor verschillende gokproducten kunnen de gezonde norm afzwakken. Ook suggereert het dat sommige vormen van gokken wél veilig zijn voor jongvolwassenen, terwijl ook deze producten schade kunnen veroorzaken. Daarnaast maakt een uniforme leeftijdsgrens handhaving eenvoudiger.

Het verhogen van de wettelijke minimumleeftijd heeft vooral zin als dit strikt wordt gehandhaafd.¹Wardle, H., Degenhardt, L., Ceschia, A., & Saxena, S. (2021). The Lancet public health commission on gambling. The Lancet Public Health, 6(1), e2-e3. https://doi.org/10.1016/S2468-2667(20)30289-9 ¹⁷Gosselt, J. F., Neefs, A. K., van Hoof, J. J., & Wagteveld, K. (2013). Young poker faces: Compliance with the legal age limit on multiple gambling products in the Netherlands. Journal of Gambling Studies, 29, 675-687. https://doi.org/10.1007/s10899-012-9335-8  Daarom zijn ook de voorgestelde maatregelen voor het uitbreiden van de toezichts- en handhavingsbevoegdheden van de Kansspelautoriteit van groot belang. Door het gebruik van nep-ID’s en zogeheten mysteryshoppers kan de Kansspelautoriteit controleren of kansspelaanbieders de minimumleeftijd naleven.

Tegelijkertijd moet er uiteraard ook worden ingegrepen in het illegale aanbod, waar ongetwijfeld geen leeftijdsgrenzen worden gehanteerd. Ook hier zet de Staatssecretaris stevig op in met de wetswijzigingsvoorstellen.

Zonder publieke bewustwording zijn leeftijdsrestricties minder effectief.⁶Shi, J., Colder Carras, M., Potenza, M. N., & Turner, N. E. (2021). A perspective on age restrictions and other harm reduction approaches targeting youth online gambling, considering convergences of gambling and videogaming. Frontiers in Psychiatry, 11, 601712. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2020.601712 Dit pleit voor een gerichte bewustwordingscampagne om de nieuwe norm duidelijk te maken. In het bijzonder onder jongvolwassenen die gokken. Alleen met een combinatie van streng toezicht, handhaving, voorlichting en aanpak van reclame en het illegale aanbod kan gokschade effectief worden verminderd.

Deze blog is geschreven door Suzanne Geurts en andere experts van het Expertisecentrum Gokken van het Trimbos-instituut. Heb je naar aanleiding van de blog vragen? Neem contact op met het expertisecentrum via het contactformulier of onze persvoorlichters.

Meer informatie

• Lees meer kennis over (preventie van) gokschade, gokproblematiek en gokverslaving in de kennisdossiers van het Expertisecentrum Gokken

Bronnen

1. Wardle, H., Degenhardt, L., Ceschia, A., & Saxena, S. (2021). The Lancet public health commission on gambling. The Lancet Public Health, 6(1), e2-e3. https://doi.org/10.1016/S2468-2667(20)30289-9
2. World Health Organization. (2024). Tackling NCDs: Best buys and other recommended interventions for the prevention and control of noncommunicable diseases, 2nd ed. https://www.who.int/publications/i/item/9789240091078
3. Van Miltenburg, C., Klein Kranenburg, L., Hollander, D., Bouwmeester, J., Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum, I&O Research, Ministerie van Justitie en Veiligheid, Kansspelautoriteit, Trimbos-instituut, & Universiteit Utrecht. (2024). Deelname aan kansspelen in Nederland: meting 2024. In Ipsos I&O & Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum, Rapport Ipsos I&O (pp. 2–112) [Report]. Ipsos I&O. https://open.overheid.nl/documenten/dpc-36594a8b99de0177da05a68f9f7cf1c848d1b64a/pdf
4. Kansspelautoriteit. (2024). Monitoringsrapportage online kansspelen: Najaar 2024. https://www.eerstekamer.nl/overig/20241010/monitoringsrapportage_online/document
5. Rombouts, M., Morren, K., van Dorsselaer, S., Tuithof, M., Monshouwer, K. Scholierenmonitor. https://www.cijfers.trimbos.nl/scholierenmonitor
6. Shi, J., Colder Carras, M., Potenza, M. N., & Turner, N. E. (2021). A perspective on age restrictions and other harm reduction approaches targeting youth online gambling, considering convergences of gambling and videogaming. Frontiers in Psychiatry, 11, 601712. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2020.601712
7. Williams, R. J., West, B. L., & Simpson, R. I. (2012). Prevention of problem gambling: A comprehensive review of the evidence and identified best practices.
8. Latvala, T., Lintonen, T., Luopa, P., & Raisamo, S. (2022). Gambling among Finnish 14–16-year-old adolescents before (2008–2009), during (2010–2011), and after (2013–2017) setting the legal age limit of 18 for gambling and the role of socio-economic status. Journal of Gambling Studies, 38(4), 1243-1256. https://doi.org/10.1007/s10899-021-10091-6
9. Nordmyr, J., & Österman, K. (2016). Raising the legal gambling age in Finland: problem gambling prevalence rates in different age groups among past-year gamblers pre-and post-implementation. International Gambling Studies, 16(3), 347-356.
10. DeJong, W., & Blanchette, J. (2014). Case closed: research evidence on the positive public health impact of the age 21 minimum legal drinking age in the United States. Journal of Studies on Alcohol and Drugs, Supplement, (s17), 108-115. https://doi.org/10.15288/jsads.2014.s17.108
11. https://www.responsiblegambling.org/for-the-public/safer-play/gambling-and-young-adults/
12. Derevensky, J. L., & Gilbeau, L. (2015). Adolescent gambling: Twenty-five years of research. Canadian Journal of Addiction, 6(2), 4-12.
13. Hardoon, K. K., Gupta, R., & Derevensky, J. L. (2004). Psychosocial variables associated with adolescent gambling. Psychology of addictive behaviors, 18(2), 170. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0893-164X.18.2.170
14. Livazović, G., Bojčić, K. Problem gambling in adolescents: what are the psychological, social and financial consequences?. BMC Psychiatry 19, 308 (2019). https://doi.org/10.1186/s12888-019-2293-2
15. Rahman, A. S., Pilver, C. E., Desai, R. A., Steinberg, M. A., Rugle, L., Krishnan-Sarin, S., & Potenza, M. N. (2012). The relationship between age of gambling onset and adolescent problematic gambling severity. Journal of psychiatric research, 46(5), 675-683. https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2012.02.007
16. Wardle, H., & McManus, S. (2021). Suicidality and gambling among young adults in Great Britain: results from a cross-sectional online survey. The Lancet Public Health, 6(1), e39-e49. https://doi.org/10.1016/S2468-2667(20)30232-2
17. Gosselt, J. F., Neefs, A. K., van Hoof, J. J., & Wagteveld, K. (2013). Young poker faces: Compliance with the legal age limit on multiple gambling products in the Netherlands. Journal of Gambling Studies, 29, 675-687. https://doi.org/10.1007/s10899-012-9335-8

Voetnoten

• 1
  Wardle, H., Degenhardt, L., Ceschia, A., & Saxena, S. (2021). The Lancet public health commission on gambling. The Lancet Public Health, 6(1), e2-e3. https://doi.org/10.1016/S2468-2667(20)30289-9
• 2
  World Health Organization. (2024). Tackling NCDs: Best buys and other recommended interventions for the prevention and control of noncommunicable diseases, 2nd ed. https://www.who.int/publications/i/item/9789240091078
• 3
  Van Miltenburg, C., Klein Kranenburg, L., Hollander, D., Bouwmeester, J., Wetenschappelijk Onderzoeken Datacentrum, I&O Research, Ministerie van Justitie en Veiligheid, Kansspelautoriteit, Trimbos-instituut, & Universiteit Utrecht. (2024). Deelname aan kansspelen in Nederland: meting 2024. In Ipsos I&O & Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum, Rapport Ipsos I&O (pp. 2–112) [Report]. Ipsos I&O. https://open.overheid.nl/documenten/dpc-36594a8b99de0177da05a68f9f7cf1c848d1b64a/pdf
• 4
  Kansspelautoriteit. (2024). Monitoringsrapportage online kansspelen: Najaar 2024.
  https://www.eerstekamer.nl/overig/20241010/monitoringsrapportage_online/document
• 5
  Rombouts, M., Morren, K., van Dorsselaer, S., Tuithof, M., Monshouwer, K. Scholierenmonitor. https://www.cijfers.trimbos.nl/scholierenmonitor
• 6
  Shi, J., Colder Carras, M., Potenza, M. N., & Turner, N. E. (2021). A perspective on age restrictions and other harm reduction approaches targeting youth online gambling, considering convergences of gambling and videogaming. Frontiers in Psychiatry, 11, 601712. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2020.601712
• 7
  Williams, R. J., West, B. L., & Simpson, R. I. (2012). Prevention of problem gambling: A comprehensive
  review of the evidence and identified best practices.
• 8
  Latvala, T., Lintonen, T., Luopa, P., & Raisamo, S. (2022). Gambling among Finnish 14–16-year-old
  adolescents before (2008–2009), during (2010–2011), and after (2013–2017) setting the legal age limit of 18 for gambling and the role of socio-economic status. Journal of Gambling Studies, 38(4), 1243-1256. https://doi.org/10.1007/s10899-021-10091-6
• 9
  Nordmyr, J., & Österman, K. (2016). Raising the legal gambling age in Finland: problem gambling prevalence rates in different age groups among past-year gamblers pre-and postimplementation. International Gambling Studies, 16(3), 347-356
• 10
  DeJong, W., & Blanchette, J. (2014). Case closed: research evidence on the positive public health impact
  of the age 21 minimum legal drinking age in the United States. Journal of Studies on Alcohol and Drugs, Supplement, (s17), 108-115. https://doi.org/10.15288/jsads.2014.s17.108
• 11
  https://www.responsiblegambling.org/for-the-public/safer-play/gambling-and-young-adults/
• 12
  Derevensky, J. L., & Gilbeau, L. (2015). Adolescent gambling: Twenty-five years of research. Canadian Journal of Addiction, 6(2), 4-12.
• 13
  Hardoon, K. K., Gupta, R., & Derevensky, J. L. (2004). Psychosocial variables associated with adolescent gambling. Psychology of addictive behaviors, 18(2), 170. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0893-164X.18.2.170
• 14
  Livazović, G., Bojčić, K. Problem gambling in adolescents: what are the psychological, social and financial consequences?. BMC Psychiatry 19, 308 (2019). https://doi.org/10.1186/s12888-019-2293-2
• 15
  Rahman, A. S., Pilver, C. E., Desai, R. A., Steinberg, M. A., Rugle, L., Krishnan-Sarin, S., & Potenza, M. N. (2012). The relationship between age of gambling onset and adolescent problematic gambling severity. Journal of psychiatric research, 46(5), 675-683. https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2012.02.007
• 16
  Wardle, H., & McManus, S. (2021). Suicidality and gambling among young adults in Great Britain: results from a cross-sectional online survey. The Lancet Public Health, 6(1), e39-e49. https://doi.org/10.1016/S2468-2667(20)30232-2
• 17
  Gosselt, J. F., Neefs, A. K., van Hoof, J. J., & Wagteveld, K. (2013). Young poker faces: Compliance with the legal age limit on multiple gambling products in the Netherlands. Journal of Gambling Studies, 29, 675-687. https://doi.org/10.1007/s10899-012-9335-8