Veerkrachtige inwoners: pak stressbronnen aan en versterk hulpbronnen vanuit de omgeving én de persoon zelf

>>naar het dossier Veerkracht en Mentale Gezondheid

Veerkracht is het proces waarin een persoon zich op een positieve manier aanpast bij stress of tegenslag. Het betekent niet dat er geen stress of verdriet is, maar wel dat diegene leert omgaan met moeilijke situaties. Hulpbronnen vanuit de omgeving én vanuit de persoon zelf versterken dit proces. Denk aan sociale steun van een vertrouwd iemand of het vermogen om te relativeren en verder te gaan na tegenslag. 

Wat helpt om mentaal gezond te blijven bij tegenslag?

Mensen kunnen beter omgaan met stress en tegenslag als zij sterke hulpbronnen hebben, zoals: 

• Persoonlijke hulpbronnen zoals zelfvertrouwen, kunnen omgaan met emoties en het gevoel invloed te hebben op het eigen leven. 

• Omgevingshulpbronnen zoals sociale steun, relaties en activiteiten die mensen kunnen helpen. 

 Iedereen heeft een unieke set aan hulpbronnen  

Let op bij langdurige stress

Niet iedereen heeft evenveel hulpbronnen. Mensen die bijvoorbeeld leven met armoede, discriminatie, een onzekere woonsituatie of psychische problemen, ervaren vaak stress. Die voortdurende stress maakt het moeilijker om veerkrachtig te blijven. Daarom is extra aandacht in beleid belangrijk. Door structurele oorzaken van stress aan te pakken, vergroot je de kans dat mensen beter kunnen herstellen van (terugkerende) stress en beter kunnen omgaan met tegenslagen.   

Wat beleidsmakers kunnen doen

Beleidsmakers kunnen beleid inrichten dat enerzijds bronnen van stress zoveel mogelijk voorkomt. Anderzijds kan beleid bijdragen aan het versterken of beschikbaar maken van hulpbronnen die bijdragen aan veerkracht. Manieren hiervoor zijn: 

1. Vergroot bestaanszekerheid

Zorg voor voldoende en stabiel inkomen, betaalbare huisvesting en toegang tot onderwijs en zorg. Mensen die zich zeker voelen over hun basis, hebben meer ruimte om met tegenslag en stress om te gaan.

2. Investeer in buurten

Ondersteun bewonersinitiatieven en creëer ontmoetingsplekken (bibliotheek, herstelacademie). Een sociaal netwerk in de wijk kan eenzaamheid voorkomen en steun bieden als het even tegenzit.

 3. Maak van school een fijne plek

Op school leren kinderen en jongeren omgaan met uitdagingen. Een positieve en veilige sfeer, aandacht voor sociale vaardigheden en betrokken leraren kunnen ultieme hulpbronnen zijn voor veerkracht.

 4. Zorg voor gezonde werkomgevingen

Geef werknemers zoveel mogelijk ruimte om hun werk zelf in te delen en bied steun bij stressvolle periodes. Leidinggevenden spelen hierin een sleutelrol.

 5. Zorg voor een gevoel van erbij horen

Het gevoel dat iemand niet meetelt in de maatschappij zorgt voor een kwetsbare (psychische) situatie en beperkt hulpbronnen. Stimuleer initiatieven die bijdragen aan een gemeenschapsgevoel en mensen actief laten deelnemen, zoals cultuur- of sportactiviteiten. 

 6. Versterk initiatieven en voorzieningen die personen vanuit zichzelf sterken kunnen maken

Laat mensen meer grip op hun leven voelen, zin- en betekenisgeving ervaren of werken aan hun sociaal emotionele ontwikkeling. Wijs inwoners daarnaast de weg naar betrouwbare online zelfhulp.  

Samen bouwen aan een mentaal gezonde samenleving

Mensen hebben een omgeving nodig die hen ondersteunt, veiligheid biedt en kansen geeft om mee te doen. Door te investeren in die omgeving bieden we de juiste omstandigheden waarin mensen veerkrachtig om kunnen gaan met de stress en tegenslagen in het leven. 

Meer weten?

Bekijk het nieuwe kennisdossier Veerkracht en Mentale Gezondheid