Hoe zet je goede stoppen-met-rokenzorg op binnen een ziekenhuis?

Het nieuwe handboek ‘Stoppen-met-rokenzorg in het Kwaliteitsbeleid Medisch Specialisten’ kan ziekenhuizen helpen met het opzetten van goede stoppen-met-rokenzorg.”

De cijfers zijn duidelijk: in Nederland sterven jaarlijks 20.000 mensen door roken. Toch praten medisch specialisten vaak niet met hun patiënten over roken. Hoe kan dit? Ik vroeg het cardioloog Maurits van der Veen, voorzitter van dit project. Hij vertelde dat zorgpersoneel aangeeft dat ze te weinig tijd hebben om roken te bespreken. En dat is jammer, want praten over roken hoeft niet veel tijd te kosten. De Very Brief Advice methode kan hierbij uitkomst bieden. Dit is een krachtig rookstopadvies dat je in ongeveer een minuut kunt geven. Het bestaat uit drie simpele stappen: vraag, vertel en verwijs. Maar dan moet er wel een mogelijkheid zijn voor doorverwijzing. Helaas is zo’n mogelijkheid in veel ziekenhuizen er nog niet, of zijn zorgverleners er gewoonweg niet van op de hoogte. Daarom is goed georganiseerde stoppen-met-rokenzorg essentieel.

Handboek met praktische adviezen

Wij ontwikkelden daarom samen met de Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT), de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie (NVVC) en een multidisciplinaire werkgroep een handboek. In dit handboek staan praktische adviezen voor het opzetten van een goede stoppen-met-rokeninfrastructuur. Met tips voor de organisatie van deze zorg en aandacht voor de financiering. Met dit handboek kunnen ziekenhuizen een infrastructuur opzetten waarmee medisch specialisten uiteindelijk goede stoppen-met-rokenzorg kunnen bieden. Zo lopen specialisten niet meer aan tegen tijdgebrek en weten waar zij hun patiënten naartoe kunnen verwijzen. Uiteraard gelden deze tips ook voor andere sectoren, zoals de GGZ.

Goede voorbeelden uit de praktijk

De adviezen in dit handboek zijn voornamelijk gebaseerd op goede voorbeelden uit de praktijk. Benieuwd? Ik noem er een aantal.

Documenteren van de rookstatus

In het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis wordt tijdens de intake bij elke patiënt de rookstatus uitgevraagd en vastgelegd in het elektronisch patiëntendossier. Dit komt op het voorblad te staan en is dus altijd zichtbaar. Daardoor besteden zorgverleners vaker aandacht aan roken in de spreekkamer.

Stoppen-met-rokenconsulent

Voor een verwijzing naar de juiste stoppen-met-rokenzorg kan een stoppen-met-rokenconsultent uitkomst bieden. In het ziekenhuis de Gelderse Vallei in Ede werkt een stoppen-met-rokenconsulent. Zorgverleners kunnen patiënten eenvoudig naar deze consulent verwijzen. De consulent leidt de patiënt in een kort consult naar de juiste zorgaanbieder in de regio via een warme verwijzing.

Rookstoppoli

Stoppen-met-rokenbegeleiding kan zowel binnen als buiten het ziekenhuis plaatsvinden. Sinds 2009 heeft het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk een rookstoppoli. Alle patiënten die willen stoppen met roken kunnen daar intensieve stoppen-met-rokenbegeleiding krijgen. Als de deelnemer minimaal twee weken gestopt is, zet de poli gedurende één jaar in op terugvalpreventie. De rookstoppoli behaalt erg goede resultaten met een slagingspercentage van ongeveer 40-50% na één jaar begeleiding.

Een rookvrij ziekenhuis

Om stoppen-met-rokenzorg echt onderdeel te maken van de werkwijze en het aanbod in een ziekenhuis, is het belangrijk dat het ziekenhuis een rookvrije omgeving is voor patiënt, medewerker én bezoeker. Veel ziekenhuizen zijn tegenwoordig rookvrij. Een voorbeeld van zo’n rookvrij ziekenhuis is het Amsterdam UMC. Zo’n vijf jaar geleden voerden zij een rookvrij beleid in door middel van flyers, posters, borden, stoeptegels en banners. Daarnaast boden zij alle patiënten én ziekenhuismedewerkers stoppen-met-rokenondersteuning aan.

Stel een stoppen-met-rokenambassadeur aan

Mijn advies is om het nieuwe handboek te gebruiken om bij elk ziekenhuis te checken hoe het gaat met stoppen-met-rokenzorg. Het helpt om na te gaan wat er al goed gaat en wat er verbeterd kan worden. Een stoppen-met-rokenambassadeur zou zich hier in elk ziekenhuis hard voor kunnen maken. Die heeft als taak om de adviezen in dit handboek in praktijk te brengen in samenwerking met de Raad van Bestuur en collega’s. Deze rol is daarom vooral geschikt voor een enthousiaste arts, verpleegkundige of beleidsmedewerker die invloed heeft op bestuurder en managers. Wie weet, beste lezer, bent u dat wel?

Ook aan de slag?

Bekijk dan het handboek.