Aandacht voor mentale weerbaarheid op de werkplek en op school loont
School en het werk zijn belangrijke plekken om te werken aan het verbeteren van mentale fitheid en verminderen van stress. Leerlingen en werknemers die lekker in hun vel zitten presteren beter, zijn vaak beter bestand tegen stress en hebben meer plezier in hun werk. Om interventies in kaart te brengen die de mentale weerbaarheid en het mentaal welbevinden verhogen op school en op het werk heeft het Trimbos-instituut een literatuuronderzoek uitgevoerd.
Er zijn twee literatuuroverzichten gemaakt van systematische reviews, meta-analyses en richtlijnen; een over de schoolsetting en een over de arbeidssetting. Ook is een inventarisatie gedaan naar de Nederlandse situatie.
Schoolinterventies kunnen mentale weerbaarheid versterken
Voor de schoolsetting zijn 19 publicaties gevonden, waarvan 11 systematische reviews, 6 meta-analyses en 2 richtlijnen. Er zijn verschillende schoolinterventies met een positieve impact op mentale gezondheid en/of de schoolprestaties. Dit gaat bijvoorbeeld om interventies die zich richten op het aanpakken van stress en problemen, meditatie en mindfulness en de inzet van peer mediators. Het meest effectief zijn programma’s die intensief zijn, actieve lesmethoden gebruiken, ouders en/of de leerkrachten bij de interventie betrekken en goed geïmplementeerd zijn. In Nederland zijn enkele effectieve interventieprogramma’s voorhanden, waarbij Taakspel, Kanjertraining, en PAD op dit moment de beste papieren lijken te hebben.
Schoolbrede aanpak wordt aangeraden, maar bewijs ontbreekt
Belangrijke, internationale richtlijnen adviseren om een intensieve ‘hele schoolbenadering’ te implementeren; een organisatie brede benadering waarin de voorwaarden voor het sociaal-emotioneel welbevinden van leerlingen in zowel de schoolomgeving, het management als in het curriculum worden gecreëerd. De wetenschappelijke evidentie voor een dergelijke benadering is echter nog dun, waarschijnlijk door de complexiteit van de aanpak.
Training in de werksetting gebaseerd op cognitieve gedragstechnieken is effectief
De literatuurstudie leverde voor de werksetting 15 publicaties op, waarvan 8 systematische reviews en 7 meta-analyses. Uit de resultaten bleek dat er verschillende interventies zijn voor werknemers die effectief lijken te zijn in het verbeteren van de mentale gezondheid en verminderen van stress. De grootste bewijskracht is er voor programma’s die gebruik maken van cognitieve gedragstechnieken. Ook zijn aanwijzingen voor effectiviteit gevonden voor mindfulness, yoga, ontspanningsoefeningen en positief psychologische interventies. Fysieke activiteit op het werk lijkt niet bij te dragen aan het verbeteren van de mentale gezondheid, maar het aantal studies daarnaar was vooralsnog beperkt.
Organisaties en het onderwijs kunnen alvast aan de gang met de resultaten tot nu toe
De literatuurreview laat zien dat er verschillende effectieve programma’s voorhanden zijn die de mentale weerbaarheid en het mentaal welbevinden op school en op de werkplek verbeteren. Op dit moment zijn er ook nog veel onduidelijkheden op het gebied van precieze inhoud, doel en doelgroepen van de programma’s en wijze van implementeren. Dit vraagt om meer en beter opgezet onderzoek zodat stevigere uitspraken kunnen worden gedaan over effectiviteit. De praktijk kan al wel vast aan de gang met de gevonden bevindingen.
Van beide onderzoeken zijn factsheets gemaakt die een samenvatting bieden van de resultaten:
Mentale weerbaarheid en mentaal welbevinden in de schoolsetting
M. Kleinjan, L. Bolier, S. Onrust, K. Monshouwer
Artikelnummer AF1439
Versterken van mentale weerbaarheid en mentaal welbevinden in de arbeidssetting
K. Monshouwer, M. Kleinjan, L. Bolier
Artikelnummer AF1440
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:
Marloes Kleinjan mkleinjan@trimbos.nl
Karin Monshouwer kmonshouwer@trimbos.nl
Bent u benieuwd wat het Trimbos-instituut kan betekenen op het gebied van bevordering van de mentale weerbaarheid op school en op het werk, kijkt u dan naar onderstaande links:
Thema Preventie mentaal gezond op het werk
Happyles, universeel programma ter bevordering mentale weerbaarheid op school
Contact
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de persvoorlichters:
Marjan Heuving,
tel +31 (0)30 – 2971(138)
Laila Zaghdoudi,
tel +31 (0)30 – 2959(382)