Gevolgen van alcoholreclame voor alcoholgebruik

Welke gevolgen heeft het zien van alcoholreclame op alcoholgebruik precies? En zijn er wetenschappelijke bewijzen dat het zien van reclame en andere beelden van alcohol leidt tot een toename van alcoholgebruik? Hoeveel alcoholreclame zien we eigenlijk?

In dit dossier

Expertisecentrum Alcohol

Deze pagina is gemaakt door het Expertisecentrum Alcohol. Met wetenschappelijke kennis helpt het expertisecentrum professionals gezondheidsschade door alcohol terug te dringen. Op zoek naar informatie voor jezelf of een ander? Kijk op alcoholinfo.nl.

Blijf op de hoogte

Met de nieuwsbrief van het Expertisecentrum Alcohol:

E-mailadres(Vereist)
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Heeft u een vraag?

Stuur ons een mail
Expertisecentrum Alcohol

Jongeren beginnen eerder en drinken meer

Het zien van alcoholreclame en beelden van alcoholgebruik in de media heeft vooral invloed op het alcoholgebruik van jongeren en jongvolwassenen. Jongeren die nog geen alcohol drinken, hebben een grotere kans om te beginnen met drinken en jongeren die al wel drinken, gaan meer drinken [1–4].

Invloed van reclame via sociale media
Ook de blootstelling aan alcoholreclame via sociale media heeft invloed op de volgende punten.

  • Toename van de intentie om alcoholhoudende drank te kopen [5]
  • Toename van alcoholgebruik [5]
  • Toename van de intentie om alcohol te drinken [6]
  • Positievere houding tegenover het drinken van alcohol [6]

Meer alcoholgebruik door sportsponsoring
Alcoholgebruik neemt zowel onder jongeren als onder volwassenen toe door blootstelling aan alcoholreclame via sportsponsoring [7].

Ook invloed van films, televisie en internet bewezen
Blootstelling aan alcoholbeelden via entertainende media (films, televisie, internet, games en muziekvideo’s) heeft gevolgen voor het alcoholgebruik onder jongeren [8–10]. Eén studie laat zien dat zij zowel eerder beginnen met drinken als vaker binge drinken door blootstelling aan alcoholbeelden in films. Dit is zelfs het geval als er rekening wordt gehouden met meerdere risicofactoren, zoals geslacht en alcoholgebruik van ouders en leeftijdsgenoten [11]. De kans dat jongeren alcohol gaan uitproberen wordt 7% groter. En ook de kans op nippen, drinken van een volledig glas alcohol en zwaar drinken neemt toe [12].

Vooral jongeren zien veel alcoholreclame
In Nederland worden mensen van alle leeftijden blootgesteld aan alcoholreclame. Onderzoek laat zien dat vooral het alcoholgebruik onder jongeren hierdoor toeneemt. Jongeren zijn extra (merk)gevoelig voor alcoholreclame. Bovendien zijn jongeren de drinkers van de toekomst. Daarom is het voor alcoholproducenten belangrijk dat de consument al op jonge leeftijd in aanraking komt met hun producten. Ook spenderen jongeren meer tijd op sociale media dan volwassenen en komen daardoor vaker in aanraking met alcoholreclame. Om de blootstelling van jongeren aan alcoholreclame te beperken is er wet- en regelgeving gemaakt.

Desondanks zien jongeren nog steeds veel alcoholreclame en zelfs meer dan volwassenen (30+), zoals blijkt uit een onderzoek onder Nederlandse jongeren. 29% - 34% van de jongeren gaf aan veel tot zeer veel alcoholreclame te hebben gezien bij festivals, evenementen en poppodia [13]. Daarnaast gaven jongeren aan ook (zeer) veel advertenties in folders (28%) en premiums in horecagelegenheden (26%) te hebben gezien. Ze komen ook vaker dan volwassenen in aanraking met allerlei andere vormen van alcoholreclame [13].

  • Advertenties in supermarkten (33% vs. 23%)
  • Productplacement in supermarkten (22% vs. 12%)
  • Sponsoring in sportaccommodaties (21% vs. 11%)
  • Advertenties in de openbare ruimte (21% vs. 14%)
  • Sponsoring op televisie (20% vs. 14%)
  • Advertenties in sportaccommodaties (18% vs. 11%)
  • Premiums in supermarkten (17% vs. 13%)
  • Productplacement bij On Demand Services, zoals Ziggo on Demand, Uitzending Gemist en Netflix (12% vs. 7%)
  • Premiums in sportaccommodaties (12% vs. 5%)
  • Advertenties op websites (9% vs. 3%)
  • Commercials, advertenties, productplacement en posts op sociale media (6-10% vs. 2-4%)

Zie ook Mediawijsheid bij alcohol.

Referenties

  1. Anderson, P., De Bruijn, A., Angus, K., Gordon, R., & Hastings, G. (2009). Special issue: The message and the media: Impact of alcohol advertising and media exposure on adolescent alcohol use: A systematic review of longitudinal studies. Alcohol and Alcoholism, 44, 229–243. doi:10.1093/alcalc/agn115.
  2. Jernigan, D., Noel, J., Landon, J., Thornton, N., & Lobstein, T. (2017). Alcohol marketing and youth alcohol consumption: A systematic review of longitudinal studies published since 2008. Addiction, 112, 7–20. doi:10.1111/add.13591.
  3. Scott, S., Muirhead, C., Shucksmith, J., Tyrrell, R., & Kaner, E. (2017). Does industry-driven alcohol marketing influence adolescent drinking behaviour? A systematic review. Alcohol and alcoholism (Oxford, Oxfordshire), 52, 84–94. doi:10.1093/alcalc/agw085.
  4. Smith, L.A., & Foxcroft, D.R. (2009). The effect of alcohol advertising, marketing and portrayal on drinking behaviour in young people: Systematic review of prospective cohort studies. BMC Public Health, 9, 51. doi:10.1186/1471-2458-9-51.
  5. Lobstein, T., Landon, J., Thornton, N., & Jernigan, D. (2017). The commercial use of digital media to market alcohol products: A narrative review. Addiction, 112, 21–27. doi:10.1111/add.13493.
  6. Gupta, H., Pettigrew, S., Lam, T., & Tait, R.J. (2016). A systematic review of the impact of exposure to internet-based alcohol-related content on young people’s alcohol use behaviours. Alcohol and Alcoholism, 51, 763–771. doi:10.1093/alcalc/agw050.
  7. Brown, K. (2016). Association between alcohol sports sponsorship and consumption: A systematic review. Alcohol and Alcoholism, 51, 747–755. doi:10.1093/alcalc/agw006.
  8. Nunez-Smith, M., Wolf, E., Huang, H.M., Chen, P.G., Lee, L., Emanuel, E.J., & Gross, C.P. (2010). Media exposure and tobacco, illicit drugs, and alcohol use among children and adolescents: A systematic review. Substance Abuse, 31, 174–192. doi:10.1080/08897077.2010.495648.
  9. Koordeman, R., Anschutz, D.J., Van Baaren, R.B., & Engels, R.C.M.E. (2011). Effects of alcohol portrayals in movies on actual alcohol consumption: An observational experimental study. Addiction, 106, 547–554. doi:10.1111/j.1360-0443.2010.03224.x.
  10. Koordeman, R., Anschutz, D.J., & Engels, R.C.M.E. (2015). Self-control and the effects of movie alcohol portrayals on immediate alcohol consumption in male college students. Frontiers in Psychiatry, 5. doi:10.3389/fpsyt.2014.00187.
  11. Hanewinkel, R., Sargent, J.D., Hunt, K., Sweeting, H., Engels, R.C.M.E., Scholte, R.H.J., … Morgenstern, M. (2014). Portrayal of alcohol consumption in movies and drinking initiation in low-risk adolescents. Pediatrics, 133, 973–982. doi:10.1542/peds.2013-3880.
  12. Jackson, K.M., Janssen, T., Barnett, N.P., Rogers, M.L., Hayes, K.L. & Sargent, J. (2018). Exposure to alcohol content in movies and initiation of early drinking milestones. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 42, 184–194. doi:10.1111/acer.13536.
  13. Kruize, A., Mennes, R. & Bieleman, B. (2018). Inventarisatie alcoholmarketing. Groningen-Rotterdam: Breuer-Intraval.