Van cijfers naar betekenis voor beleid: waarom duidingssessies onmisbaar zijn voor de Monitor mentale gezondheid 

Gedeelde inzichten  

Marieke Hiemstra, projectleider bij het RIVM, benadrukt het belang van de duidingssessies; “Deze helpen ons om te begrijpen wat er écht speelt in de samenleving en om daarnaast blinde vlekken in de data te signaleren. De sessies maken de resultaten van de monitor relevanter, bruikbaarder en waardevoller voor iedereen die werkt aan mentale gezondheid.” 

“De kracht van de duidingssessies zit in het verrijken van de cijfers met de kennis van professionals, beleidsmakers, onderzoekers en de mensen over wie het gaat, vult Marja van Bon, projectleider bij het Trimbos-instituut, aan. Door deelnemers uit deze verschillende groepen te betrekken, zorgen we ervoor dat de Monitor niet alleen cijfers oplevert, maar ook gedeelde inzichten die beleidsmakers en professionals echt verder helpen.” 

De kracht van perspectief 

“Het was echt een divers gezelschap,” vertelt Saskia Oostrom, programmamanager mentale gezondheid bij de gemeente Den Haag over één van de duidingssessies. “Input van verschillende invalshoeken verrijkt enorm. Het zorgde voor vernieuwde inzichten.” Saskia nam deel aan de duidingssessie over de mentale gezondheid van kinderen en van adolescenten. Ze benadrukt hoe belangrijk het is om cijfers te toetsen aan de praktijk: “Want wat zeggen die cijfers nou eigenlijk? En wat wordt er eigenlijk gemeten?” 

Ook Serge Feldman, senior beleidsadviseur studentenwelzijn aan de Hogeschool Rotterdam, ziet de meerwaarde van de sessies: “Het is belangrijk dat we met elkaar blijven vragen: wat betekenen de cijfers? En vooral: waar zijn wij als onderwijsinstelling wel en niet van? Waar hebben we invloed op?” Hij noemt de sessies een brug tussen theorie en praktijk. “Zonder duiding blijft een rapport soms in een la liggen. Door samen de cijfers te interpreteren, ontstaat eigenaarschap en handelingsperspectief.” 

Van data naar dialoog 

Eddo Velders, professional bij de Parnassia Groep, noemt het “een eer” om bij te dragen aan de duidingssessies. “Als instelling voelen wij een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Niet alleen om mensen te behandelen, maar ook om te voorkomen dat ze in de GGZ terechtkomen. Daarom is het belangrijk dat we de data goed duiden.” Hij waardeerde vooral de ruimte om ook kritische kanttekeningen te plaatsen, zoals blinde vlekken: “Het is bijvoorbeeld moeilijk om data te krijgen rond dak- en thuisloze mensen of arbeidsmigranten. Die zie je daarom nauwelijks terug in de data. Het is goed dat er ruimte voor was om ook daarop te reflecteren.” 

Wat hem vooral bijbleef, is de gemeenschappelijkheid: “We zaten daar met mensen van gemeenten, onderzoeksinstellingen, zorginstellingen. Iedereen voelde: we doen hier iets belangrijks voor de mentale gezondheid. Mentale gezondheid raakt iedereen. En we moeten niet alleen het ministerie van VWS informeren, maar ook het ministerie OCW, werkgevers, en eigenlijk de hele samenleving.” 

Een methode die verbindt 

De duidingssessies zijn meer dan een reflectiemoment; ze vormen een methode die bijdraagt aan betere beleidsvorming. Door experts uit verschillende domeinen samen te brengen, ontstaat een rijker en realistischer beeld van de mentale gezondheid in Nederland. “Je voorkomt dat je conclusies trekt vanuit een ivoren toren,” zegt Eddo Velders. “Je verbindt het verhaal van de data met het verhaal van de praktijk.” 

Ook Serge Feldman benadrukt het belang van ontmoeting en uitwisseling: “Het is waardevol om te horen hoe andere organisaties het aanpakken. Wat werkt bij jullie? Wat kunnen wij daarvan leren? Dat soort gesprekken zijn essentieel om tot concrete aanbevelingen te komen.” 

Ruimte voor verbetering 

Hoewel de sessies als positief worden ervaren, zijn er ook suggesties voor verbetering. Saskia Oostrom pleit voor minder, maar langere sessies: “Juist in de discussie kwamen waardevolle inzichten naar boven. Daar was nu soms weinig tijd voor.”  

Daarnaast leeft bij meerdere deelnemers de wens om duidelijker te zien wat er met hun input gebeurt. “We hebben veel gedeeld, maar wat gebeurt daar vervolgens mee?” vraagt Serge zich af. “Het zou mooi zijn als het rapport straks ook concrete handreikingen bevat, gebaseerd op de duiding.”   

Samenwerken aan betekenisvolle inzichten voor beleid 

De Monitor mentale gezondheid is veel meer dan een verzameling cijfers. Het is een instrument dat pas echt tot leven komt in de gezamenlijke duidingssessies. Daar worden cijfers omgezet in verhalen, inzichten en richting. De sessies maken van getallen een kompas: ze verbinden beleid, praktijk, wetenschap én de mensen om wie het gaat. 

Door samen te duiden, ontstaat betekenis. We gaan van kwantitatieve gegevens naar beleidsrelevante inzichten. Van cijfers naar gedragen keuzes. Deze werkwijze helpt om beleid te ontwikkelen dat niet alleen goed onderbouwd is, maar ook aansluit bij wat er leeft in de samenleving. 

Daarom blijft het essentieel om te investeren in deze werkwijze. Niet alleen om de kwaliteit van de Monitor te versterken, maar vooral om de mentale gezondheid van Nederland écht te verbeteren. Want data op zichzelf zijn waardevol, maar pas in verbinding met mensen, context en dialoog krijgen ze betekenis voor beleid. 

Meer info 

Het rapport van de Monitor mentale gezondheid wordt op 9 december gepubliceerd. Ben je onderzoeker, professional of beleidsmaker en wil je nu al meer weten over het onderwerp mentale gezondheid? Lees dan de informatie van ons Expertisecentrum Mentale Gezondheid. Kijk op de website van de Monitor mentale gezondheid voor de meest actuele kerncijfers: www.monitormentalegezondheid.nl. Voor laagdrempelige, betrouwbare informatie over mentale gezondheid voor jezelf of iemand anders kun je terecht op Mentaal Vitaal.