Digitale factsheet

Digitale factsheet

Digitale Factsheet ketamine

Laatst gewijzigd op: 25-11-2025

Ketamine wordt steeds vaker recreatief gebruikt, met name onder uitgaande jongeren en jongvolwassenen. Deze factsheet geeft informatie over wat ketamine is, wie het gebruikt, de effecten en risico's van gebruik en wat je als professional kunt doen om gezondheidsproblemen door gebruik zoveel mogelijk te voorkomen.

Ketamine zorgt in lage doseringen voor een dromerige roes. Dit is het effect dat de meeste mensen die ketamine gebruiken zoeken. Bij hogere doseringen zijn er dissociatieve effecten, die beangstigend kunnen zijn. Ook kan het lichamelijke klachten geven zoals misselijkheid, overgeven en evenwichtsproblemen. Bij vaker of langdurig gebruik kunnen onder andere blaasproblemen ontstaan, maar ook verslaving komt voor.

Wat is ketamine?

Ketamine werd voor het eerst gemaakt in 1962 als een alternatief voor het verdovingsmiddel fencyclidine (PCP). Ketamine heeft minder bijwerkingen en onderdrukt de ademhaling niet.

Ketamine wordt tegenwoordig nog steeds door artsen gebruikt als narcosemiddel bij operaties, bij mensen én dieren. Daarnaast wordt het in ambulances gebruikt of als middel tegen chronische pijn. En tot slot wordt (es)ketamine neusspray ook ingezet als behandeling bij therapieresistente depressie.

Naast medisch gebruik wordt ketamine (K’, ‘Special K’, ‘Keta’ of ‘Vitamine K) ook als drug gebruikt, vanwege de tripeffecten. In Nederland komt ketamine meestal voor als poeder of kristallen. De meeste mensen snuiven ketamine en het wordt meestal thuis of tijdens het uitgaan gebruikt.

Ketamine is een medicijn, maar wordt ook als drug gebruikt.

Hoe wordt ketamine verkocht?

Ketamine is makkelijk te krijgen via sociale media en het staat standaard op de “menulijst” van bezorgdiensten en dealers. De groothandelprijzen zijn de afgelopen jaren sterk gedaald. Dit laat zien dat ketamine ruim beschikbaar is op de Nederlandse drugsmarkt.

De laatste jaren komen er ook allerlei ketamine-achtige stoffen op de drugsmarkt, zoals 2-fluorodeschloroketamine (2-FDCK) en methoxetamine (MXE). Zulke stoffen worden in een laboratorium (synthetisch) ontwikkeld als legale alternatieven voor ketamine. De chemische structuur lijkt op die van ketamine en de effecten zijn ongeveer hetzelfde. Het gebruik van deze stoffen is gevaarlijk, omdat er niets over bekend is. Bovendien kunnen ze sterk verschillen in samenstelling, sterkte en hoe lang ze werken.

Ketamine staat standaard op de dealer menulijsten.

Is ketamine legaal?

Nee, ketamine als drug is illegaal. In Nederland valt ketamine niet onder de Opiumwet, maar onder de Geneesmiddelenwet en de Wet Dieren. Dat wil zeggen, dat het strafbaar is om het zonder vergunning of doktersrecept te produceren, verhandelen of in bezit te hebben.

Ketamine mag je niet zonder vergunning of doktersrecept produceren, verhandelen of bezitten.

Wat kost ketamine?

In 2024 kostte een gram ketamine in Nederland gemiddeld 22 euro. De prijs is al jarenlang ongeveer hetzelfde. Ketamine wordt meestal niet gemengd met andere stoffen.

Wie gebruiken ketamine?

Prevalentie van ketaminegebruik in Nederland (2024)

  • Ooit gebruikt: 3,9% van de volwassenen (18 jaar en ouder) heeft ooit ketamine gebruikt. Dit zijn ongeveer 550.000 mensen.
  • In het afgelopen jaar: 1,2% gebruikte ketamine in het afgelopen jaar. Dit zijn ongeveer 170.000 mensen.
  • In de afgelopen maand: 0,4% gebruikte ketamine in de afgelopen maand. Dit zijn ongeveer 50.000 mensen.
  • Het gebruik nam de afgelopen jaren toe. Het komt vooral voor bij mannen, 18–29-jarigen, volwassenen met een hbo- of universitaire opleiding en stadsbewoners. De meeste mensen gebruiken af en toe of een paar keer per jaar, maar er is ook een groep die maandelijks ketamine gebruikt.

Gebruik onder specifieke groepen (cijfers over 2023)

  • Onder uitgaande jongeren en jongvolwassenen (16–35 jaar) gebruikte 24,6% ketamine in het afgelopen jaar. Dat is iets meer dan in 2020 (22,1%). Voor de meeste uitgaanders is het gebruik incidenteel, minder dan maandelijks.
  • Onder scholieren van 12–16 jaar had 0,7% van de scholieren ooit ketamine gebruikt, 0,5% gebruikte in het laatste jaar ketamine.
  • Onder studenten gebruikten 2,9% van mbo’ers van 16 jaar en ouder en 5% van hbo/wo-studenten ketamine in het afgelopen jaar.

Wil je meer weten? Bekijk dan alle cijfers in de Nationale Drug Monitor.

Vooral uitgaande jongeren en jongvolwassenen gebruiken ketamine.

Hoe werkt ketamine in de hersenen?

Ketamine heeft een ingewikkelde werking in de hersenen. Wetenschappers doen al jaren onderzoek om precies te begrijpen wat het doet, en dat onderzoek is nog steeds bezig. Ketamine beïnvloedt niet één, maar meerdere delen van de hersenen. De belangrijkste werking komt doordat ketamine zich bindt aan een speciale receptor: de NMDA-receptor. Deze receptor speelt een grote rol bij het doorgeven van glutamaat, een boodschapperstof in de hersenen. Door deze receptor te blokkeren, verstoort ketamine de glutamaatsignalen. Dat zorgt voor verschillende reacties in de hersenen, zoals verdoving, pijnstilling en een gevoel van losgekoppeld zijn van de omgeving (dissociatie).

Ketamine zorgt voor verdoving, pijnstilling en een gevoel van dissociatie

Kan ketamine werken bij mensen met een depressie?

Sommige mensen die ernstig depressief zijn, kunnen ketamine-neusspray voorgeschreven krijgen. Die vorm van ketamine heet esketamine. Er zijn dan wel strenge voorwaarden. Bijvoorbeeld dat veel andere therapieën of medicatie niet goed genoeg gewerkt hebben. Een andere voorwaarde is dat de dokter die het medicijn voorschrijft moet werken voor een organisatie die aangesloten is bij ECN-NL. Vaak wordt de esketamine-neusspray gegeven in een ziekenhuis en samen gebruikt met een ander antidepressivum.

De neusspray werkt snel, klachten worden snel minder. Deze klachten komen wel weer terug na een aantal dagen. De esketamine werkt dus maar kort. Of esketamine op de langere termijn werkt is nog niet bekend. Niet iedereen die depressief is, voelt zich beter door esketamine.

Onderzoekers kijken of esketamine ook kan helpen bij bipolaire depressie, PTSS, dwangstoornissen, sociale angst en verslaving. Zelf experimenteren met ketamine bij psychische klachten is gevaarlijk.

Soms kan ketamine helpen bij mensen met ernstige depressie waarbij therapie niet werkt

Wat zijn de effecten van ketamine?

De effecten van ketamine verschillen per persoon en per keer. Ze hangen af van de hoeveelheid, de ervaring met ketamine die iemand heeft, hoe diegene zich op dat moment voelt en de omgeving waarin gebruikt wordt. De effecten kunnen al optreden binnen enkele minuten en duren meestal 30 minuten tot 1 uur. Lichamelijke effecten zijn misselijkheid, overgeven, een versnelde hartslag, een verhoogde bloeddruk en een verminderd gevoel van pijn.

Lage dosis (15-30 milligram)

  • Een dromerige, alcoholachtige roes
  • Licht stimulerend en ontspannend

Een hogere dosis geeft meer tripeffecten:

  • Dissociatieve effecten: het gevoel dat bijvoorbeeld handen niet meer bij het lichaam horen
  • Hallucinaties: kleuren en geluiden lijken anders
  • Veranderd gevoel van tijd en plaats
  • Moeite met bewegen en evenwicht
  • Paranoïde gedachten of waandenkbeelden
  • K-hole

Kleine hoeveelheden geven een dromerig en ontspannen gevoel, een hoge dosis kan voor een K-hole zorgen.

Wat is een K-hole?

Bij hoge doseringen kunnen mensen in een zogenaamde k-hole terecht komen. Mensen omschrijven een k-hole soms als een bijna-doodervaring: het gevoel van uittreden en door een tunnel naar licht gaan, waarbij je niet kunt bewegen of praten. Sommige mensen zijn hier juist naar op zoek en zien het als spirituele ervaring. Andere mensen kunnen het juist heel eng vinden.

Bij een K-hole kun je niet of nauwelijks bewegen. Praten of reageren lukt ook vaak niet.

Waarom gebruiken mensen ketamine?

Mensen die ketamine gebruiken beschrijven het effect van ketamine als “wazig, vaag of trippy”. Ze benoemen verschillende redenen voor gebruik: dingen anders waarnemen, rustig worden, chillen en relaxen, een gezellige tijd met vrienden en avontuur/gekke dingen meemaken.

Raakt iemand snel gewend aan ketamine?

Ja, bij ketamine treedt snel gewenning op. Dat wil zeggen: men heeft er steeds meer van nodig om hetzelfde effect te bereiken. Bij het stoppen met ketamine zijn er geen onthoudingsverschijnselen. Na een tijdje niet gebruiken is het lichaam de ketamine ontwend en geeft een lage dosis weer effect.

Let op: ketamine is lastig te doseren: de dosis ketamine is een stuk lager dan bij andere poeders, zoals cocaïne of speed.

Bij ketamine heeft iemand al snel steeds meer nodig voor hetzelfde effect

Wat zijn de directe gevaren van ketamine?

Ketaminegebruik brengt risico’s met zich mee — vooral als iemand veel en vaak gebruikt.

  • Ketamine verhoogt de bloeddruk en hartslag. Dit kan gevaarlijk zijn als iemand al problemen heeft met hart- of bloedvaten heeft.
  • Pijn wordt niet gevoeld. Mensen kunnen zichzelf verwonden zonder dat ze het merken.
  • Struikelen of vallen. Het sturen van bewegingen is lastig.
  • Misselijk worden en overgeven: als iemand niet meer kan bewegen en op de rug ligt en moet overgeven, kan diegene stikken in eigen braaksel.
  • Bewusteloosheid: bij hoge dosering en/of combinatie met alcohol of andere verdovende drugs is er kans op out-gaan.
  • Een overdosis ketamine kan leiden ernstige problemen zoals epileptische aanvallen, hartstilstand, coma of overlijden.
  • Bij ketamine is het verschil tussen een werkzame dosis en een overdosis vrij groot. Een overdosis komt daarom niet vaak voor, maar er zijn wel enkele sterfgevallen beschreven in medische rapporten. Meestal is ketamine gecombineerd met andere drugs of is er sprake van ongelukken en verwondingen tijdens gebruik.

De kans op schade voor de gezondheid neemt toe, als iemand veel en vaak ketamine gebruikt

Wat zijn de gevaren van ketaminegebruik op de lange termijn?

  • Ketamine kan zorgen voor ontstekingen in de blaaswand. Het slijmvlies in de blaas, urineleiders en in de nieren is namelijk gevoelig voor ketamine. Ketamine kan de blaas en urinewegen beschadigen, waardoor de blaaswand dikker wordt en de blaas minder ruimte heeft. Klachten zijn: vaak kleine beetjes plassen, aandrang, pijn of branderig gevoel bij het plassen, bloed in de urine of incontinentie. In extreme gevallen is de blaas zo beschadigd dat deze verwijderd moet worden. Ook de nieren kunnen beschadigd raken. Een stoma of nierdialyse kan dan nodig zijn.
  • Toxische effecten op het maag-darmkanaal: “K-krampen” (heftige steken in de buik), problemen met de lever of met de galblaas of galwegen.
  • Extreme pijn in het bekkengebied en bij seks. Vrouwen hebben bijvoorbeeld pijn bij het vrijen, mannen krijgen moeilijker een erectie.
  • Iemand die veel en vaak ketamine gebruikt, kan problemen krijgen met het geheugen. Deze effecten lijken omkeerbaar als men stopt met ketamine.
  • Na langdurig gebruik kunnen mensen paranoïde worden. Als je er gevoelig voor bent, kun je in een psychose raken.

Ketamine kan oa zorgen voor blaas- en nierproblemen, hevige buikpijn, pijn bij het vrijen bij vrouwen en erectieproblemen bij mannen.

Is ketamine verslavend?

  • Ja, ketamine kan verslavend zijn. Er ontstaat snel tolerantie voor de effecten. Sommige mensen ervaren craving (trek) en gaan ketamine bingen (veel in korte tijd gebruiken). Dit maakt de kans op verslaving groot. In de afgelopen jaren melden steeds meer mensen zich aan bij de verslavingszorg voor hulp.
  • Hoe meer ketamine iemand gebruikt, hoe groter de kans op blaasproblemen en hevige k-kramp. Stoppen met ketamine kan daarom lastig zijn. De ketamine dempt namelijk de pijn van blaasproblemen van ketamine. Stoppen zorgt dan voor (veel) pijn. Wat kan leiden tot een neerwaartse spiraal en verslaving.

📞 Hulp nodig?

Maak je je zorgen over je eigen gebruik of dat van iemand anders?

Ketamine kan verslavend zijn.

Waar kan iemand doen bij blaasproblemen door ketaminegebruik?

Ook bij heel soms ketamine gebruiken kunnen blaasproblemen ontstaan. Direct stoppen met ketamine is de enige effectieve manier om blaasproblemen en schade te voorkomen. Bel de Drug Infolijn voor advies of vraag je huisarts om hulp. Bij ernstige blaasproblemen kun je een doorverwijzing krijgen voor het Ketaminespreekuur | Jeroen Bosch Ziekenhuis. Deze speciale ketaminepoli behandelt vooral jongeren. Het aantal patiënten stijgt, mede door meer bewustwording en erkenning van het probleem. Ze bieden ook hulp bij het stoppen met het ketaminegebruik. Hiervoor werken ze samen met Novadic Kentron, de instelling voor verslavingszorg in Noord-Brabant.

Bij blaasproblemen kan de huisarts doorverwijzen naar de ketaminepoli.

Hoe voorkom je problemen door ketaminegebruik?

Het gebruik van ketamine heeft gezondheidsrisico’s. Voorlichting over deze risico's is daarom belangrijk. Informatie over ketamine is te vinden op drugsinfo.nl. Daarnaast beantwoorden medewerkers van de Drugs Infolijn (0900-1995, € 0,10 p/min + kosten mobiele telefoon) en de chatservice van het Trimbos-instituut vragen over ketamine. De chatservice is opgezet in samenwerking met instellingen voor verslavingszorg.

Mensen die ketamine gebruiken kunnen online tips vinden en gebruiken om de risico’s van gebruik zo veel mogelijk te verkleinen. Lees Hoe je de risico's van ketamine kunt verkleinen. Als mensen ketamine laten testen bij een drugstestservices van de verslavingszorg krijgen ze niet alleen uitslag, maar ook voorlichting over de ingeleverde ketamine.

Via een online campagne kan aandacht worden gevraagd voor de risico’s van ketamine, maar dan moet deze wel gericht zijn op mensen die ketamine gebruiken. Veel mensen bereiken met een preventieboodschap kan anders de indruk wekken dat ketaminegebruik normaal is of veel voorkomt. Hierdoor kunnen mensen die geen plannen hadden om ketamine te gebruiken, toch nieuwsgierig worden. Ouders kunnen terecht op helderopvoeden.nl voor informatie, opvoedtips en het bespreekbaar maken van drugsgebruik bij hun pubers.

Tot slot kan het Trimbos-instituut gemeenten ondersteunen bij het vormgeven van drugsbeleid of het ontwikkelen van een effectieve drugspreventie strategie. Meer info op Drugspreventie voor gemeenten - Trimbos-instituut.

Het Trimbos helpt gemeenten bij het maken van een drugspreventie strategie. Ook kunnen mensen voor meer informatie terecht op drugsinfo.nl, drugsenuitgaan.nl en helderopvoeden.nl

Inhoudsopgave

Meer informatie
Dossier

Alle feiten en cijfers over ketamine

Lees meer