Alcohol, drugs, medicijnen en werk

Feiten en cijfers

• Ziekte en verminderde productiviteit door alcoholgebruik kost werkgevers per jaar 1,3 miljard euro. Dit loopt op tot zo’n 1,6 miljard euro als we productiviteitsverliezen door ongevallen en huiselijk geweld meerekenen.
• Alcoholgebruik leidt jaarlijks tot bijna 5,5 miljoen verzuimdagen.
• 15,5% van de beroepsbevolking drinkt riskant (een riskante drinker drinkt zodanig dat hij/zij problemen ervaart door het drinkgedrag, zoals verplichtingen niet na kunnen komen, spijt hebben van het alcoholgebruik of van anderen het advies krijgen om minder te drinken).
• Bijna 5% van de beroepsbevolking gebruikte drugs in de afgelopen 30 dagen en 5,9% van deze groep had in de 12 maanden daarvoor verzuimd vanwege drugsgebruik.
• In een onderzoek onder 109 organisaties [pdf] geeft minder dan de helft van de respondenten aan dat er een beleid voor alcohol-, drugs-, en medicijngebruik (ADM-beleid) is in de organisatie.

Zie ook

• Infographic ‘Alcohol, drugs, medicijnen en werk – Werkend Nederland in 2018’
• Alcoholgebruik in Nederland
• Drugsgebruik in Nederland

Risico's van alcohol, drugs of medicijnen in relatie tot werk

Het gebruik van alcohol, drugs of medicijnen brengt verschillende risico's met zich mee. In diverse organisaties vormt het een direct gevaar voor de veiligheid, bijvoorbeeld waar gewerkt wordt met machines, in de logistiek of in de gezondheidszorg. Ook kan het reputatieschade tot gevolg hebben. Er zijn diverse voorbeelden te noemen waarbij middelengebruik een rol speelde bij incidenten die in de media verschenen. Dit betreft de directe/acute gevolgen en risico's van mederwerkers die onder invloed zijn onder werktijd. Daarnaast hebben organisaties te maken met indirecte gevolgen door ziekte en verzuim en verminderd functioneren door gebruik van alcohol, drugs of medicijnen. Maar ook veroorzaakt het gebruik van middelen ongewenst gedrag op de werkvloer of tijdens bedrijfsactiviteiten.

Goed werkgeverschap

Bedrijven zetten steeds vaker in op het welzijn van medewerkers en duurzame inzetbaarheid. Wat vroeger meer een privézaak was, zien we nu dat werkgevers hierin een grotere rol oppakken. Bij grote bedrijven zien we dat bijvoorbeeld gezondheidsmanagers worden aangesteld. Voor werknemers kan het aantrekkelijk zijn om bij een organisatie te werken die inzet op gezondheid en veiligheid. Heldere afspraken over gebruik van alcohol, drugs en medicijnen draagt hier in sterke mate aan bij.

Een werkomgeving waar niemand onder invloed is, heeft veel voordelen:

• Veiliger
• Betere sfeer
• Gezondere en fittere werknemers
• Minder verzuim
• Minder risico op reputatieschade
• Minder kosten door ontslagprocedures

Afspraken over alcohol-, drugs- en medicijngebruik

Wat werkgevers kunnen doen, is duidelijke afspraken maken met medewerkers en die vastleggen in een Alcohol-, Drugs- en Medicijnbeleid (ADM-beleid). Medewerkers die onder invloed op het werk verschijnen, zijn zich daar lang niet altijd van bewust. Ze onderschatten bijvoorbeeld hoe lang het duurt voordat de alcohol van een avond flink drinken uit hun bloed is. Bij leidinggevenden kan het idee bestaan dat iemand die alcohol, drugs of medicijnen gebruikt, ook verslaafd is. Terwijl dat lang niet altijd zo is. Daarom is het ook van belang medewerkers en leidinggevenden goede voorlichting te geven over het gebruik van alcohol, drugs en medicijnen. Ook dat is onderdeel van een goed preventief ADM-beleid.

Een beleid opstellen dat past bij uw organisatie en medewerkers, zorgen dat er draagvlak is en handhaven, kan lastig zijn. Daarom biedt het Trimbos-instituut advies en training op maat.

Lees verder over ADM-beleid