Alcohol, drugs, medicijnen en werk

Reëel risico

Wat vertelt het alcohol, drugs en medicijngebruik onder de Nederlandse bevolking ons over gebruik op de werkvloer?

• 8 van de 10 volwassenen drinkt alcohol
• 8,5% van de Nederlanders van 18 jaar en ouder is een zware drinker, het aandeel overmatige drinkers is 8,5%
• Het meeste alcoholgebruik komt voor onder 18 – 30 jarigen en ouderen tussen 50 – 75 jaar
• Over het algemeen drinken mannen meer dan vrouwen
• Cannabis is de meest gebruikte drug (ruim 7,5% van de bevolking van 18 jaar en ouder heeft in 2017 cannabis gebruikt)
• Onder jongeren tussen de 18 en 24 jaar zijn relatief de meeste cannabisgebruikers.
• 1,2 procent van de Nederlandse volwassenen heeft een verhoogd risico op problematisch cannabisgebruik 
• Xtc is na cannabis de meest gebruikte drug in Nederland. In 2018 had 2,8% van de volwassenen in het afgelopen jaar xtc gebruikt
• Eén op de tien mensen gebruikt slaap- of kalmeringsmiddelen, waarvan 33% zonder recept

Zie ook:

Factsheet: Alcohol-, Drugs-, en Medicijnbeleid (ADM-beleid)

Bedrijfsschade door drankgebruik

Ziekte en verminderde productiviteit (presenteisme) door alcoholgebruik kost werkgevers per jaar ongeveer 1,3 miljard euro. Dat loopt op tot zo’n 1,6 miljard euro als je productiviteitsverliezen door ongevallen en huiselijk geweld meerekent. Cijfers over schade door medicijn- en drugsgebruik ontbreken nog.

Reputatieschade voorkomen

Medewerkers die onder invloed zijn, vormen een risico voor de reputatie van het bedrijf. Iemand kan bijvoorbeeld toezeggingen doen die niet waar kunnen worden gemaakt of een slechte indruk maken op klanten. Berichten hierover op sociale media kunnen het bedrijf schade toebrengen.

Compliant zijn

Veel bedrijven hebben arbeidsjuridische vragen als het over middelengebruik van medewerkers gaat. Mag iemand wel/niet ontslagen worden wanneer dronken op bedrijfsborrel? Wat te doen wanneer er verslaving in het spel is? Het is belangrijk om dit goed vast te leggen en daarnaar te handelen.

De aanscherping van de AVG in 2018 over verwerken van (bijzondere) persoonsgegevens vraagt veel van bedrijven, ook als het gaat over het testen van werknemers. Dat mag meestal niet. De boetes bij overtreding zijn hoog, ze kunnen oplopen tot maximaal 20 miljoen euro, of een boete van maximaal 4% van de wereldwijde jaaromzet van een onderneming, mocht dat bedrag hoger uitkomen.

Goed werkgeverschap

Het is steeds gebruikelijker dat bedrijven inzetten op het welzijn van medewerkers en duurzame inzetbaarheid, is steeds gebruikelijker. Wat vroeger meer een privézaak was, zien we dat werkgevers hierin een grotere rol oppakken. Bij grote bedrijven zien we dat bijvoorbeeld gezondheidsmanagers worden aangesteld. Voor werknemers kan het aantrekkelijk zijn om bij een organisatie te werken die inzet op gezondheid en veiligheid.

Een werkomgeving waar niemand onder invloed is, heeft veel voordelen:

• Veiliger
• Betere sfeer
• Gezondere en fittere werknemers
• Minder verzuim
• Minder kosten door ontslagprocedures

Goed beleid

Wat werkgevers kunnen doen, is duidelijke afspraken maken met medewerkers en die vastleggen in een ADM-beleid (een alcoholbeleid, drugsbeleid en medicijnbeleid in een). Dit beleid handhaven, kan lastig zijn. Daarom biedt het Trimbos-instituut advies en training op maat.

Misverstanden

Medewerkers die onder invloed op het werk verschijnen, zijn zich daar lang niet altijd van bewust. Ze onderschatten bijvoorbeeld hoe lang het duurt voordat de alcohol van een avond flink drinken uit hun bloed is.

Bij werkgevers kan het idee bestaan dat iemand die alcohol, drugs of medicijnen gebruikt, ook verslaafd is. Terwijl dat lang niet altijd zo is.

Wilt u meer weten over dit dossier?

Stuur een bericht aan contactpersoon Maddy Blokland of bel +31 (0)30 - 2959(355)