Veel verwarring rond ‘verwarde personen’

Binnen een tijdbestek van nauwelijks twee jaar is de term ‘verwarde personen’ een begrip geworden in de Nederlandse media, de politiek en inmiddels ook in het landelijke en gemeentelijke overheidsbeleid. De gemeenten in de regio Flevoland vroegen het Trimbos-instituut een verkennend onderzoek uit te voeren naar de regionale en de landelijke signalen over de problematiek rond ‘verwarde personen’ en naar de achtergronden van deze signalen.

Knelpunten

Een analyse van landelijke bronnen en gesprekken met verschillende instanties in de regio laten zien dat de achtergronden van signalen over ‘verwarde personen’ heel divers zijn. Ze vestigen de aandacht op een aantal maatschappelijke risicofactoren voor (escalatie van) psychosociale problematiek. Daarbij gaat het om knelpunten in de toegang tot zorg, huisvesting, onderwijs, werk en inkomen. Ook vestigen ze de aandacht op twee knelpunten in de zorg: handelingsverlegenheid van professionals (binnen en buiten de zorg) in psychosociale crisissituaties en discontinuïteit en fragmentatie in de ondersteuning van mensen met meervoudige problematiek.

Aandacht voor goede opvang

De bevindingen en aanbevelingen in het rapport sluiten in belangrijk mate aan bij die van het door ministerie van VWS ingestelde Aanjaagteam verwarde personen. Centraal in die aanbevelingen staan aandacht voor goede opvang, een persoonsgerichte aanpak en samenwerking in de zorg voor mensen met meervoudige problematiek, niet alleen in crisissituaties maar ook ter voorkoming daarvan. In aanvulling daarop wordt in het onderzoek gepleit voor een bredere implementatie van meer geïntegreerde zorgmodellen, met een eenduidige eindverantwoordelijkheid in individuele ondersteuningstrajecten en aandacht voor preventie.

De onderzoekers wijzen er ook op dat het beeld van ‘verwarde personen’ als een aanwijsbare doelgroep met ‘verwardheid’ als gemeenschappelijk kenmerk, geen recht doet aan de complexe werkelijkheid. Verwardheid is geen eigenschap maar een oordeel over iemands gedrag. Het toeschrijven van maatschappelijke problemen en problemen in de zorg aan deze vermeende doelgroep van ‘verwarde personen’ (en de framing die daarbij plaatsvindt naar ‘overlastgevende psychiatrische patiënten’) kan juist bijdragen aan sociale uitsluiting, bijvoorbeeld in de vorm van een roep om repressieve maatregelen.

Meer over dit thema

• Maatschap­pelijke opvang
• Verward gedrag