Nieuw register moet beter beeld geven van drugsdoden

Het register wordt opgezet door het Trimbos-instituut en de GGD Amsterdam. Dit gebeurt met ondersteuning van experts van verschillende organisaties, zoals het Nederlands Forensisch Instituut, het Centraal Bureau voor de Statistiek en (forensische diensten van) verschillende GGD-en.

Onvolledig beeld

In Nederland is, evenals in veel andere landen, de algemene doodsoorzakenstatistiek de bron voor gegevens over het aantal mensen dat jaarlijks overlijdt aan de (directe) gevolgen van drugsgebruik. Er zijn aanwijzingen dat deze cijfers een onvolledig beeld geven van de totale omvang van de drugssterfte.

Knelpunten bij de huidige registratie

In Nederland is er geen speciaal register voor drugs-gerelateerde sterfte, maar worden deze gevallen ‘geselecteerd’ uit de algemene doodsoorzakenstatistiek. Dat gebeurt volgens het protocol voor ‘Key indicator drugs-related deaths’ van het European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA, 2009) op basis van een vastgestelde selectie van codes uit de Internationale statistische classificatie (9e of 10e revisie) van ziekten, die betrekking hebben op de aard van de sterfte.

De informatie die artsen noteren op het doodsoorzakenformulier, wordt gebruikt voor het coderen van de doodsoorzaak. Dit formulier geeft weinig informatie over de omstandigheden rondom de sterfte. Deze informatie is doorgaans wel aanwezig binnen de lijkschouwverslagen van forensisch artsen die bij alle niet-natuurlijke sterfgevallen een uitwendige schouw verrichten, soms aangevuld met postmortaal toxicologisch onderzoek.

Niet altijd specifiek

De ICD codes zijn bovendien niet altijd specifiek met betrekking tot de middelen die bij de sterfte een rol spelen. Zo valt xtc onder dezelfde code als amfetamine, cafeïne, efedrine en khat, waardoor we geen goed beeld hebben van de daadwerkelijke aan ecstasy gerelateerde sterfgevallen. Ook ten aanzien van de Nieuwe Psychoactieve Stoffen (NPS), die in toenemende mate op de Nederlandse en bredere (Europese) drugsmarkt verschijnen, geldt dat deze geen aparte categorie hebben in de ICD-classificatie en de Doodsoorzakenstatistiek, waardoor zicht op de bijdrage van deze stoffen bij de sterfte ontbreekt.

Beter beeld voor gerichtere preventie

Het opstellen van een plan of blauwdruk voor een speciaal register voor drugs gerelateerde sterfte heeft tot doel om een beter beeld te verkrijgen van de aard en omvang van de drugs-gerelateerde sterfte. Door ook gegevens te verzamelen over de omstandigheden van overlijden en de achtergrond van de overledene, kunnen gerichte preventiemaatregelen aangescherpt worden.

Het onderzoek wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van VWS.

Contactpersoon GGD Amsterdam: Marcel Buster mbuster@ggd.amsterdam.nl

Meer over dit thema

• Monitoring drugsmarkten en -incidenten