Highlights Nationale Drug Monitor 2018

Het jaarbericht van de Nationale Drug Monitor (NDM) bevat trends, cijfers en feiten over het gebruik van alcohol, tabak en drugs. Verschillende zaken vallen op.

Bijna een miljoen blowers in 2017

In 2017 hadden 960 duizend volwassenen cannabis gebruikt in het afgelopen jaar, evenveel als in 2015 en 2016. Dat is 7,2% van de bevolking van 18 jaar en ouder. Onder jongvolwassenen van 18-24 jaar is het laatste-jaar gebruik het hoogst (ongeveer 25%). Riskant blowen daarentegen komt het meest voor onder 30-39-jarigen en onder cannabisgebruikers met een niet-westerse migratieachtergrond. 

Stijging THC-gehalte nederwiet

Het gemiddelde gehalte THC in nederwiet bleef in 2018 op hetzelfde niveau als in 2017, maar bezien over meerdere jaren is er wel een stijging waarneembaar. Voor de meest verkochte (populaire) nederwiet werd een toename gemeten van gemiddeld 13,5% in 2013 naar gemiddeld 16,8% in 2018; voor wiet die werd aangekocht als het “meest sterk”, ging het om een stijging van gemiddeld 15,3% in 2014 naar 19,5% in 2018.   

Het hoogste THC-gehalte werd gemeten in geïmporteerde hasj (gemiddeld 23,5%), meer dan in  eerdere jaren (14,9% in 2014). In tegenstelling tot nederwiet bevat geïmporteerde hasj ook aanzienlijke hoeveelheden cannabidiol (CBD), 8,5% in 2018.

De gemiddelde prijs van een gram van de meest populaire nederwiet (€10,09) verschilde in 2018 niet van 2017 (€10,10), maar is sinds 2006 gestegen; dit geldt ook voor de prijs per gram van de “meest sterke” wiet.

Bekijk de THC-monitor

Xtc blijft uitgaansdrug nummer 1

De stijging tussen 2009 en 2015 in het percentage xtc-gebruikers lijkt in 2016 en 2017 te zijn gestopt. Desondanks blijft Nederland koploper in Europa, op afstand gevolgd door het Verenigd Koninkrijk (Engeland en Wales). Gebruik is het hoogst onder hoogopgeleiden, jongvolwassenen tussen 20-24 jaar en in (zeer) stedelijke gebieden. In het uitgaansleven is ecstasy nog steeds de belangrijkste drug. Het percentage scholieren van 12-16 jaar dat ervaring heeft met ecstasy is gedaald tussen 2015 en 2017.

4-FA op zijn retour

De “Nieuwe Psychoactieve Stof” 4-FA werd op 25 mei 2017 verboden vanwege ernstige gezondheidsrisico’s. Het aantal als 4-FA ingeleverde monsters bij het Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS) daalde in 2017/2018 en er werden minder gezondheidsincidenten door 4-FA geregistreerd. Opmerkelijk is dat, sinds het verbod, 4-FA monsters minder zuiver zijn en vaker vervuild met andere (psychoactieve) stoffen.

Sterkte ecstasy blijft toenemen

In 2017 waren synthetische drugs over het algemeen hoog gedoseerd en niet of minder vaak versneden met andere stoffen. In 2017 bevatte een ecstasypil gemiddeld 167 mg MDMA, opnieuw meer dan in voorgaande jaren. Zelfs negen op de tien pillen was hoog gedoseerd (>106 mg MDMA). Het gemiddelde percentage cocaïne in cocaïnepoeders nam toe van 49% in 2011 naar 68% in 2017. De prijs bleef ongeveer hetzelfde; sinds 2008 is dat gemiddeld 51 euro per gram. Het gehalte amfetamine in speedpoeders is met gemiddeld 42% stabiel hoog.

Ketamine in de dancescene

Het “tripmiddel” ketamine lijkt populairder te worden. In 2017 zijn er meer ketaminemonsters ingeleverd bij het DIMS. Ook is sinds 2009 het aandeel geregistreerde drugsincidenten op EHBO’s waar ketamine bij betrokken is fors gestegen: van 2,9% in 2009 naar 8,2% in 2017. Het percentage laatste-jaar-gebruikers is vele malen hoger onder frequente uitgaanders dan in de algemene volwassen bevolking, al is het middel geen ‘typische’ uitgaansdrug.

GHB-gebruik leidt relatief vaak tot ernstige gezondheidsincidenten

Het gebruik van het narcosemiddel gammahydroxyboterzuur (GHB) komt landelijk gezien, en in de algemene bevolking, naar verhouding weinig voor. In 2017 had 0,4% van de volwassenen (circa 50 duizend mensen) in het afgelopen jaar GHB gebruikt; dat is minder dan voor ecstasy (2,7%), cocaïne (1,8%), en amfetamine (1,4%). Daarentegen is het aantal incidenten met GHB relatief hoog en vaak ernstig van aard.

Gemengde signalen over synthetisch opioïdengebruik

Het aantal heroïnegebruikers is in het afgelopen decennium gedaald. Cijfers van openbare apotheken laten daarentegen een sterke toename van het aantal gebruikers van medische opioïden zien, met name oxycodon. Het is onbekend in hoeverre deze middelen, en andere zeer potente (nieuwe) synthetische opioïden (zoals fentanylen), niet-medisch worden gebruikt. Het NVIC, het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum, registreerde in 2017 meer informatieverzoeken over een mogelijke intoxicatie met deze middelen. Ook steeg het aantal geregistreerde sterfgevallen door (synthetische) opioïden verder in 2017. Onbekend is echter om welke middelen het precies gaat.

Roken en alcohol

Het percentage rokers in de bevolking daalt. De afname is kleiner onder mensen met een lage opleiding dan onder mensen met een middelbaar of hoog opleidingsniveau.

De dalende trend tussen 2014 en 2016 in het percentage overmatige drinkers in de volwassen Nederlandse bevolking stopte in 2017. In tegenstelling tot roken, zijn het juist de hoogopgeleiden die vaker overmatig drinken (9,9% van de volwassenen) vergeleken met personen met een laag opleidingsniveau (8,7%). Er zijn naar schatting ongeveer 1.800 sterfgevallen te wijten aan alcoholgebruik. Deze zijn grotendeels toe te wijzen aan beroertes, kanker, ziektes aan de spijsverteringsorganen en psychische stoornissen. In de schatting is rekening gehouden met het beschermend effect van licht alcoholgebruik op enkele ziekten en sterfte. Voor roken gaat het om naar schatting 19.500 sterfgevallen.

Drugsproductie

Het aantal gemelde ontmantelde productielocaties voor synthetische drugs en afvaldumpingen van de productie van synthetische drugs is wederom gestegen. In 2017 waren er 82 meldingen van ontmantelde productielocaties in Nederland, tegenover 59 in 2015 en 61 in 2016. Het gaat met name om amfetaminelaboratoria en om ecstasy-gerelateerde productieplaatsen.

Daarentegen daalde het aantal geruimde hennepkwekerijen. In 2017 ging het om bijna 4.700 hennepkwekerijen, minder dan in 2015 en 2016.

Meer over dit thema

• Monitoring gebruik

Over de Nationale Drug Monitor

Het Jaarbericht van de NDM is een uitgave van het Trimbos-instituut en het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum van het Ministerie van Justitie en Veiligheid (WODC). Tegelijk met dit Jaarbericht verschijnt vandaag de rapportage 2017/2018 van de THC-monitor, die jaarlijks in opdracht van het ministerie van VWS wordt uitgevoerd.

Meer info