Onderzoek naar leeftijdsgrens alcohol versus drugsgebruik

Sinds 1 januari 2014 is de leeftijd waarop alcohol mag worden verkocht aan jongeren verhoogd naar 18 jaar. Ook mogen minderjarigen sinds die datum geen alcohol bij zich hebben op voor publiek toegankelijke plaatsen. Met deze verhoging van de leeftijdsgrens neemt de overheid jongeren in bescherming tegen de risico’s van alcoholgebruik. Er was echter ook twijfel: zouden minderjarigen door de wetswijziging (als alternatief voor alcohol) niet vaker drugs gaan gebruiken? Om deze vraag te beantwoorden heeft het Trimbos-instituut afgelopen jaar diverse prevalentieonderzoeken naast elkaar gelegd. Daarnaast zijn zowel experts als jongeren gevraagd naar hun ideeën hierover.

Geen stijging drugsgebruik

Op basis van de prevalentiecijfers luidt het antwoord: nee, de prevalentie van drugsgebruik (cannabis, ecstasy, amfetamine en cocaïne) onder 16- en 17-jarigen is na de ophoging van de alcoholleeftijd niet gestegen. Meer precies, het cannabisgebruik is gedaald en het gebruik van de andere middelen is stabiel gebleven onder deze leeftijdsgroep. Er is op basis van de gebruikte prevalentie-onderzoeken geen reden om aan te nemen dat de verhoging van de alcoholleeftijd een negatieve impact heeft gehad op het drugsgebruik onder minderjarigen.

Deel experts twijfelt, maar zonder cijfers

In dit onderzoek is ook de perceptie van experts en jongeren meegenomen. Vijftien van de 26 ondervraagde experts gaven aan wél het idee te hebben een stijging in drugsgebruik onder 16- en 17-jarigen te zien. Zeven van hen legden een verband met de leeftijdsverhoging voor alcohol. Geen van de experts kon echter aanvullende kwantitatieve data aanleveren om hun indruk cijfermatig te onderbouwen. In het rapport wordt nader ingegaan op de mogelijke verklaringen voor het verschil tussen de prevalentiecijfers en de ideeën van de experts.

En jongeren zelf?

Er werden ook achttien jongeren geïnterviewd om, aan de hand van vijf hypothesen, na te gaan in hoeverre het voor minderjarigen logisch zou zijn om drugs te gebruiken omdat ze geen alcohol meer mogen kopen. Komt het omdat alcohol voor hen moeilijker verkrijgbaar is en ze daarom op zoek gaan naar alternatieven? Of omdat ze niet meer in bepaalde horeca mogen komen, vervolgens op straat gaan hangen en daar drugs gaan gebruiken? Uit de gesprekken met de jongeren kwamen geen aanwijzingen naar voren waaruit duidelijk blijkt dat het een logische stap is voor jongeren om in plaats van alcohol drugs te gebruiken.

Het Trimbos-instituut acht het, alle data overwegende, niet aannemelijk dat de verhoging van de leeftijdsgrens voor alcohol op landelijk niveau geleid heeft tot een stijging van drugsgebruik onder 16- en 17-jarigen. Wel wordt geadviseerd om de ontwikkelingen ten aanzien van het drugsgebruik door minderjarigen te monitoren.

Lees in de bijlage het rapport Heeft de verhoging van de leeftijdsgrens voor alcohol geleid tot een stijging van drugsgebruik onder 16- en 17-jarigen?

Meer over dit thema

• Alcohol, drugs & uitgaan

Contact

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de persvoorlichters:
Marjan Heuving,
tel +31 (0)30 – 2971(138)

Laila Zaghdoudi,
tel +31 (0)30 – 2959(382)