Jezelf blijven met 24-uurs toezicht en begeleiding

Margreet Zomer, Verpleegkundig specialist GGZ

Lange tijd stond er een gipsen kikker op mijn bureau, het beestje staarde mij vrolijk en scheel aan. De ogen waren en namelijk wat scheef op geverfd. Naast de kikker stond een antieke zilveren beker, dof door het gebrek aan oppoetsbeurten. De beker en de kikker waren twee ‘gevonden’ voorwerpen. Op de afdeling was namelijk een bewoonster die de verleiding niet kon weerstaan eigendommen mee te nemen die van een ander waren. Winkels en appartementen van medebewoners waren niet veilig voor haar ontvreemdingskunsten. De buit bestond uit diverse artikelen: van stomaplakken van een medebewoner tot een beeld van een halve meter hoog uit een winkel. In vertrouwen had mevrouw mij eens verteld dat ze jatte om de kick die het haar gaf, ze kon de verleiding niet weerstaan. Mevrouw toonde altijd diep berouw van haar daden waarna ze beloofde het nóóit meer te doen.

Op een dag ging ik met deze mevrouw in gesprek over de gevolgen die haar losse vingers konden hebben. Stel je voor dat ze in de winkel werd betrapt op diefstal en door de politie zou worden meegenomen. Met een trots glimlachje keek mevrouw me aan. Ze vertelde dat ze wel eens was betrapt toen ze kaarten stal, ze moest achterin de winkel wachten op de politie. Vervolgens deed ze of ze gek was en mocht ze gaan. Ik kon een glimlach niet onderdrukken.

De rooftochten namen af, samen met het geheugen van mevrouw. Het terugbrengen van spullen naar de eigenaren ging niet meer, omdat mevrouw zich niet kon herinneren waar ze vandaan kwamen. Zo belandden de kikker en de zilveren beker op mijn bureau, tevergeefs wachtend tot ze gemist zouden worden door de eigenaar.

Ik heb altijd respect gehad voor deze vrouw, ze heeft zes jaar in een gerontopsychiatrisch verpleeghuis gewoond, met continue toezicht en begeleiding. Zonder dat kon ze niet functioneren. En toch bleef zij zichzelf. Daaruit blijkt haar sterke karakter, maar ook een liefdevolle en professionele aanwezigheid van zorgverleners. We mogen ouderen met een uniek karakter dat door de tijd heen is ontwikkeld helpen om zichzelf te blijven. Een dankbare en ook complexe taak.

Na zes jaar kon mevrouw zichzelf niet meer zijn in de gerontopsychiatrie, ze werd dement. Ik vertelde haar dat er een plaatsje voor haar was in een psychogeriatrisch verpleeghuis en verwachtte een verdrietige reactie. Maar opgelucht gaf ze aan: ‘Gelukkig, hier gaat het niet goed, ik kan dingen niet meer, ik pas niet meer in deze groep.’  Deze markante vrouw heeft goed aangevoeld dat de gerontopsychiatrische doelgroep een specifieke hulpvraag heeft, welke bij haar op de achtergrond terecht was gekomen.